تفکر مثبت یا (Positive thinking) یک نگرش ذهنی و عاطفی است که به ما کمک میکند تا روی جنبههای مثبت زندگی تمرکز کنیم. جالب است که مثبت اندیشی نتایج مثبتی هم در پی دارد. برای همین داشتن تفکر مثبت برای داشتن یک زندگی خوب بسیار ضروری است. یادتان باشد که نمیتوانید با یک ذهن منفیباف شاد باشید. برخی بر این باورند 10٪ زندگی اتفاقاتی است که برای ما میافتد و 90٪ نحوه واکنش ما به آن است. داشتن قدرت مثبت اندیشی باعث میشود این واکنش، نتایج مفیدی برای ما داشته باشد. در ادامه بیشتر درباره این مهارت توضیح میدهیم.
به زبانی ساده، داشتن تفکر مثبت به این معنی نیست که همه جنبههای منفی زندگی را نادیده بگیریم، بلکه به این معنی است که با این ناملایمتیها به شیوهای مثبتتر و سازندهتر برخورد کنیم. کسی که تفکر مثبت دارد، قبل از اینکه اتفاقی بیفتد بیخود منفیبافی نمیکند و به طور کلی منتظر رخ دادن اتفاقات مثبت است. این نوع نگرش نیز مانند منفی بافی با خودگویی یا (Self-talk) شروع میشود.
خودگویی یا صحبت با خود جریان بیپایانی از افکار ناگفته است که در سر ما میچرخد. بخشی از این خودگوییها ریشه در منطق و عقل دارد، ولی بخشی هم ناشی از تصورات اشتباهی است که دلیل آن را میتوان کمبود اطلاعات یا داشتن انتظارات نادرست بیان کرد. با اینکه در نگاه اول مشخص نیست کدام افکار منفی یا مثبت ریشه در منطق یا تصورات غلط دارد، اما میتوان آنها را به شکل زیر تقسیمبندی کرد:
اگر بیشتر این افکار که در سرمان میچرخند عمدتاً منفی باشد، احتمالاً دیدگاهی بدبینانه به زندگی داریم و تصویر کلیمان از زندگی اشتباه است. از سویی اگر اکثریت افکارمان مثبت باشد، احتمالاً خوشبین هستیم و میتوانیم منطقیتر به دنیا نگاه کنیم.
جالب است بدانید که تحقیقات زیادی نشان داده است که داشتن تفکر مثبت در قدم اول باعث میشود زندگی شادتری داشته باشیم. بعد از اجازه ورود شادی به زندگی با مثبت اندیشی، یک سری نتایج مثبت فیزیکی و روانی در زندگیمان آشکار میشود که شامل موارد زیر است:
✔ افزایش طول عمر: عموما افراد با نگرش مثبت زندگی شادتر و طول عمر بیشتری دارند.
✔ افسردگی کمتر: طبیعی است که داشتن تفکرات مثبت و زندگی شادتر، باعث محو شدن و حتی از بین رفتن افسردگی میشود.
✔ کاهش اضطراب و ترس: اضطراب و ترس، ریشه در افکار منفی درباره اتفاقاتی که هنوز نیفتاده دارد. وقتی نگرش ما مثبت باشد، دلیلی ندارد درباره اتفاقاتی که هنوز رخ نداده اضطراب داشته باشیم.
✔ مقاومت بیشتر در برابر بیماریها: مطالعات زیادی نشان داده است که هر چقدر زندگی شادتری داشته باشیم، بدن ما ایمنی بیشتری در برابر بیماریها از خود نشان میدهد.
✔ بهبود سلامت روانی و جسمی: کاهش اضطراب، استرس، ترس و البته افزایش ایمنی در برابر بیماریها باعث میشود در نهایت سلامت جسم و روان ما بهبود یابد که نتیجه آن کاهش خطر سکته قلبی، مغزی، ابتلا به سرطان و بیماریهای تنفسی است.
✔ افزایش تابآوری در شرایط سخت: در نهایت داشتن نگرش مثبت باعث میشود که در شرایط سخت روانی، تابآوری ما افزایش یابد و امیدمان را حفظ کنیم.
برای تبدیل تفکر منفی به تفکر مثبت، لازم است ابتدا افکار منفی و علایم منفی نگری را شناسایی کرده و سپس مرحله به مرحله آنها را به افکاری مثبت تبدیل کنیم. مکانیسم کلی این کار شامل موارد زیر است:
✔ فیلتر کردن
اگر ذهن شما به صورت ناخودآگاه تنها روی بخشهای منفی یک اتفاق تمرکز میکند یا سعی در بزرگنمایی آنها دارد، دارای نگرشی منفی هستید. برای اینکه این مدل فیلتر کردن ذهن خود را از منفی به مثبت تغییر دهید، باید بخشهایی از زندگی یا نگرشتان که باعث منفیبافی شده شناسایی کرده و تغییر دهید. مثلا اگر عادت دارید روز خود را با یک استرس همیشگی شروع کنید، سریع جلوی آن را بگیرید و با یک تفکر مثبت مثل آب دادن به گلها روزتان را شروع کنید.
✔ شخصیسازی
اگر هر بار که اتفاق بدی رخ میدهد ذهن شما به صورت ناخودآگاه شما را مقصر اول و آخر دانسته و باعث میشود خودتان را سرزنش کنید، ذهنی منفینگر دارید. برای تبدیل این مدل فکر منفی به مثبت، سعی کنید هر روز افکارتان را چک کنید و بخشهایی که مدام مشغول سرزنش خودتان هستید را شناسایی کرده و با آنها مقابله کنید.
✔ فاجعهسازی
اگر به طور ناخودآگاه بدترین اتفاقی که ممکن است بیفتد را سناریوسازی میکنید، ذهنتان به شدت منفیباف است. برای اینکه این مکانیسم منفیساز را هم کنار بزنید و اجازه دهید نگرش مثبت جای خود را در ذهنتان باز کند، سعی کنید به اصطلاح عامیانه به خودتان سخت نگیرید. بخش طنزآمیز اتفاقات را پیدا کرده و سعی کنید با خندیدن به اتفاقات، از بار فاجعهآمیز بودن آنها بکاهید. به بیان ساده، سعی کنید در زندگی روزمره دنبال دلایلی بیشتری برای خندیدن باشید. وقتی بتوانید به زندگی بخندید، زندگی نیز به شما سخت نمیگیرد.
برای شروع و تقویت قدرت مثبتاندیشی، چند تمرین ساده زیر را هر روز تکرار کنید:
✔ سپاسگذاری را یاد بگیرید
برای پرورش تفکر مثبت، لازم است هر روز داشتههایمان را مرور کرده و برای داشتن آنها سپاسگذار باشیم. وقتی هر روز خود را با سپاسگذاری شروع کنید، ذهنتان به تدریج میآموزد که بخش مثبت اتفاقات را ببیند و به تدریج مثبتاندیش خواهید شد. پیشنهاد ما این است که یک دفترچه شکرگزاری همراه خود داشته باشید و هر روز یکی از اتفاقات مثبت زندگیتان را در آن بنویسید و روز بعد بابت آن اتفاق شکرگذاری کنید.
✔ تمرین تغییر دیدگاه
اگر همه چیز به نظرتان تیره و تار به نظر میرسد، لازم است بیاموزید که چطور دیدگاهتان را تغییر دهید. برای تمرین تغییر دیدگاه چند راه وجود دارد. با افراد مثبتاندیش درباره زندگی روزمره صحبت کنید، کتاب بخوانید، فیلم ببینید یا موزیک شاد گوش دهید.
✔ خودسازی یا رشد شخصی
دنبال کردن یک مسیر توسعه فردی یا خودسازی، باعث میشود تواناییهای خود را بهتر بشناسید و با تشخیص نقاط مثبت و تقویت آنها، مثبتنگر شوید. برای مثال وقتی در طی یک مدت کوتاه مشاهده کنید که در نواختن ساز دلخواهتان ارتقا یافتهاید، ذهنتان خواهد آموخت که چطور روی جنبههای مثبت تمرکز کرده و دنبال تقویت آنها برود.
دکتر میثم شکری ساز، به عنوان یک کارآفرین موفق و سخنران انگیزشی، مثبت اندیشی را یکی از کلیدیترین عوامل موفقیت فردی و حرفهای میداند. ایشان معتقدند که مثبت اندیشی نه تنها به معنای نادیده گرفتن مشکلات نیست، بلکه رویکردی سازنده برای تمرکز بر فرصتها، تقویت تابآوری و تبدیل چالشها به پلههای پیشرفت است. بر اساس تجربیات ایشان در مسیر کارآفرینی و آموزش هزاران نفر، افکار مثبت میتوانند انرژی لازم برای هدفگذاری بلندمدت، نوآوری و ایجاد تأثیر مثبت بر جامعه را فراهم کنند. دکتر شکری ساز تأکید دارند که موفقیت واقعی زمانی حاصل میشود که مثبت اندیشی با عمل، یادگیری مداوم و مسئولیت اجتماعی همراه باشد، و این نگرش را پایهای برای ساختن زندگی شادتر و مؤثرتر معرفی میکنند.
داشتن ذهنی مثبت اندیش شرط ضروری زندگی شاد و سالم است. اگر کسی دنیا را خاکستری ببیند، هر لحظه منتظر اتفاقات بد باشد و مدام در استرس به سر ببرد، به تدریج سلامت فیزیکی و روانیاش را از دست میدهد و احتمالا موفقیتی هم در زندگی کسب نخواهد کرد. برای تقویت قدرت مثبت اندیشی نیز تنها تلقین کافی نیست، بلکه باید ذهنتان را آموزش دهید که دنیا را مثبت ببیند. امیدواریم مطالب گفته شده به شما در این زمینه کمک کند.
1- تاثیر مثبت اندیشی بر موفقیتهای فردی و گروهی چیست؟
وقتی مثبت اندیش باشیم، به تدریج روی نقاط مثبت خودمان و اطرافیان تمرکز کرده و باعث تقویت آنها میشویم. تقویت نقاط مثبت نیز در طولانی مدت باعث کسب موفقیتهای مختلف میشود.
2- فواید مثبت اندیشی چیست؟
افزایش طول عمر، دستیابی به آرامش ذهنی و روانی، کاهش خطر ابتلا به انواع بیماری قلبی، کاهش میزان افسردگی و افزایش ایمنی بدن از فواید قدرت مثبت اندیشی است.
3- رابطه شکرگزاری و مثبت اندیشی چگونه است؟
شکرگزاری به ما کمک میکند بتوانیم هر روز داشتههای خود را مرور کرده و به تدریج بیاموزیم که جنبههای مثبت زندگی روزمره خود را تشخیص دهیم و با تمرکز روی آنها، مثبت اندیش شویم.